Eylemin soyut anlamına ilaveten meydana geliş zamanını ve yerini
belirtmek için türetilen isimlerdir. Kısaca söylemek gerekirse ism-i
zaman/ism-i mekân eylemin soyut anlamı, zamanını ve yerini belirten isimlere
denir.
İsm-i zaman ve ism-i mekânın ifade ettiği anlamı başka sözcüklerle
de anlatmak mümkündür. Ancak ism-i zaman ve ism-i mekânın en belirgin özelliği,
birkaç sözcükle ifade edilebilen anlamı tek başına ifade edebilmesidir.
I- Sülâsî Mücerred Fiillerin
İsm-i Zaman ve İsm-i Mekân Kalıpları
Sülâsî mücerred fiillerin ism-i zaman ve ism-i mekânlarının iki
ortak kalıbı vardır. Bu iki kalıbın ortak özelliği, her ikisinde de kök/asıl
harflerin başına fethalı bir mîm getirilerek bunu takip eden
birinci asıl harfin sâkin kılınmasıdır. Farkı ise âyne’l-fiilinin/ikinci asıl
harfinin fethalı veya kesre olmasıdır.
1. مَفْعَل Kalıbı: Bu kalıpta görüldüğü gibi, ilk harf zammeli mîm, kök kelimenin ayne’l-fiili (veya sondan bir önceki
harf) fethadır.
A. Sülâsî sahih fiillerde: Muzâri kipinin
ayne’l-fiilinin/ikinci asıl harfinin harekesi zamme veya fetha ise, ism-i zaman
ve ism-i mekânı bu kalıptan gelir.
1 yorum:
Merhabalar,
Muhammed ve Mahmûd isimlerini ism-i zaman ve ism-i mekan kuralı çerçevesinde mi anlamlandırmalıyız? Öyle ise bu isimlerin tam anlamları nasıldır?
Yorum Gönder